QUALQUES ENTRESENHAS.14
I./ L'ALFABET OCCITAN
L'alfabet occitan se compausa de 23 letras, que K, W, Y i se tròban pas. Pels mots estrangièrs que començan per aquelas letras, los cal servar coma son quand pòdon pas èsser occitanizats sens desformacion, que Kant, Keats, Kennedy, Kipling,Wagner, Washington, Wells, Woolf, Wright, Yeats, Yellowstone, Young... se pòdon pas gaire escriure autrament, quiti a los metre en italicas per far comprene als novelaris qu'aqueles mots son pas occitans. Quant als mots que pòdon èsser occitanizats sens desformacion,
i i fa ofici d'y : analisi, sillaba..., qu i fa ofici de k : quilomètre, quiòsc...th, ph, ch prononciat (k) i se tròban pas : tè, teatre, grafia, caòs... f i fa ofici de ph : fisica, fotografia...c o qu i fan ofici de ch : coregrafia, clorofilla, orquèstra... h i se tròba pas jamai a l'iniciala : ardit, ièr, òme... part en gascon quand la h es aspirada : hilha, hemna, hont...
2./ L'ALFABET FONETIC INTERNACIONAL
Per notar pas per a pus près o falsament la prononciacion occitana, se cal pas jamai fisar de la prononciacion francimanda. Cal utilizar l'alfabet fonetic internacional, lo sol fisable a 100 % per totas las lengas del mond. La clau d'aquel alfabet, per l'occitan, se tròba dins las vocalas çaijós :
VOCALAS OCCITANAS :
( ) signe necessari per d'unes mots angleses venguts internacionals, coma Shakespeare ( òeiks 'pi: ) (Ù) « a » fòrt brèu que devèm conéisser per prononciar coma cal pick-up, pin-up (angl.) (pi 'kÙp) (pi 'nÙp) (a) franc e clar de cat, prat, sal, catàs, plourà... (k a t), (p r a t), (s a l), (k a 't a s), (p l u 'r a) (e) tampat de det, pet, set, pel, dedal, pelha... (d e t), (p e t), (s e t), (p e l), (d e 'd a l), ('p e l i ) ( ) dobèrt de dètz, sèt, pèl, sèti, senèstre... (d t z), (s t), (p l), ('s t i), (s e 'n s t r e) (i) de ric, pic, cantic, caracteristic... (r i k), (p i k), (k a n 't i k), ( k a r a k t e r i s 't i k) ( ) dobèrt de còp, ròc, sòc, esclòp... ((k p), (r k), (s k), (e s 'k l p) (y) de dur, pur, sur, escur, madur, femelum... (d y r), (p y r), (s y r), (e s 'k y r), (m a 'd y r), (feme'lyn) : totes los noms occitans en « -um » se pronóncian (-'yn), mas los latins en « um » sèrvan la prononciacion latina.(u) de boc, soc, poton, moton, poleton... (b u k), (s u k), (p u 't u), (m u 't u), (p u l e 't u).
En fonetica, l'accent marca que l'accentuacion se fa sus la sillaba que sèc ; los dos punts marcan un alongament, per ex. dins « aimar » que sa R finala se pronóncia pas (ai 'ma:)
CONSONANTAS OCCITANAS :
B, C, D, F, G, H, J, L, M, N, P, Q, R, S, T, V, X, Z.
De notar que la S, en fonetica internacionala, es totjorn dura, e que ( ò ) es lo son gascon deFoish ('f u i ò) o lo que se tròba, per exemple, dins lo mot « albigés » prononciat (albi'tòes) coma en Auvèrnha. v. p.15, 3./g
14
L'alfabet occitan se compausa de 23 letras, que K, W, Y i se tròban pas. Pels mots estrangièrs que començan per aquelas letras, los cal servar coma son quand pòdon pas èsser occitanizats sens desformacion, que Kant, Keats, Kennedy, Kipling,Wagner, Washington, Wells, Woolf, Wright, Yeats, Yellowstone, Young... se pòdon pas gaire escriure autrament, quiti a los metre en italicas per far comprene als novelaris qu'aqueles mots son pas occitans. Quant als mots que pòdon èsser occitanizats sens desformacion,
i i fa ofici d'y : analisi, sillaba..., qu i fa ofici de k : quilomètre, quiòsc...th, ph, ch prononciat (k) i se tròban pas : tè, teatre, grafia, caòs... f i fa ofici de ph : fisica, fotografia...c o qu i fan ofici de ch : coregrafia, clorofilla, orquèstra... h i se tròba pas jamai a l'iniciala : ardit, ièr, òme... part en gascon quand la h es aspirada : hilha, hemna, hont...
2./ L'ALFABET FONETIC INTERNACIONAL
Per notar pas per a pus près o falsament la prononciacion occitana, se cal pas jamai fisar de la prononciacion francimanda. Cal utilizar l'alfabet fonetic internacional, lo sol fisable a 100 % per totas las lengas del mond. La clau d'aquel alfabet, per l'occitan, se tròba dins las vocalas çaijós :
VOCALAS OCCITANAS :
( ) signe necessari per d'unes mots angleses venguts internacionals, coma Shakespeare ( òeiks 'pi: ) (Ù) « a » fòrt brèu que devèm conéisser per prononciar coma cal pick-up, pin-up (angl.) (pi 'kÙp) (pi 'nÙp) (a) franc e clar de cat, prat, sal, catàs, plourà... (k a t), (p r a t), (s a l), (k a 't a s), (p l u 'r a) (e) tampat de det, pet, set, pel, dedal, pelha... (d e t), (p e t), (s e t), (p e l), (d e 'd a l), ('p e l i ) ( ) dobèrt de dètz, sèt, pèl, sèti, senèstre... (d t z), (s t), (p l), ('s t i), (s e 'n s t r e) (i) de ric, pic, cantic, caracteristic... (r i k), (p i k), (k a n 't i k), ( k a r a k t e r i s 't i k) ( ) dobèrt de còp, ròc, sòc, esclòp... ((k p), (r k), (s k), (e s 'k l p) (y) de dur, pur, sur, escur, madur, femelum... (d y r), (p y r), (s y r), (e s 'k y r), (m a 'd y r), (feme'lyn) : totes los noms occitans en « -um » se pronóncian (-'yn), mas los latins en « um » sèrvan la prononciacion latina.(u) de boc, soc, poton, moton, poleton... (b u k), (s u k), (p u 't u), (m u 't u), (p u l e 't u).
En fonetica, l'accent marca que l'accentuacion se fa sus la sillaba que sèc ; los dos punts marcan un alongament, per ex. dins « aimar » que sa R finala se pronóncia pas (ai 'ma:)
CONSONANTAS OCCITANAS :
B, C, D, F, G, H, J, L, M, N, P, Q, R, S, T, V, X, Z.
De notar que la S, en fonetica internacionala, es totjorn dura, e que ( ò ) es lo son gascon deFoish ('f u i ò) o lo que se tròba, per exemple, dins lo mot « albigés » prononciat (albi'tòes) coma en Auvèrnha. v. p.15, 3./g
14
